Yönetmeliğin Ek:1 ve Ek:2 listesinde yer alan ve/veya faaliyetleri sonucu çevre kirliliğine neden olan ve/veya neden olabilecek firmalar; Çevre Kanununa göre yürürlüğe konulan düzenlemeler uyarınca izne ve denetime tâbidir.
Çevre Danışmanlık hizmeti; Bu kapsamda kurum, kuruluş veya işletmelerin faaliyetlerinin mevzuata uygunluğunu ve alınan tedbirlerin etkili olarak uygulanıp uygulanmadığını değerlendiren; tesis içi aylık incelemeler yapan ve yıllık iç tetkik programları düzenleyen; işletme adına çevre izin ve lisans belgelerine başvuru işlemlerini takip eden ve başvuru konusu ilgili mevzuata uygun teknik bilgi, belge ve raporları hazırlayan; bakanlık tarafından yetkilendirilmiş çevre danışmanlık firmalarının sunduğu hizmettir.
2872 Sayılı ÇEVRE KANUNU;
Madde 1; Bu kanunun amacı bütün canlıların ortak varlığı olan çevrenin sürdürülebilir çevre ve sürdürülebilir kalkınma ilkeleri doğrultusunda korunmasını sağlamaktır.
Madde 8 – Her türlü atık ve artığı, çevreye zarar verecek şekilde, ilgili yönetmeliklerde belirlenen standartlara ve yöntemlere aykırı olarak doğrudan ve dolaylı biçimde alıcı ortama vermek, depolamak, taşımak, uzaklaştırmak ve benzeri faaliyetlerde bulunmak yasaktır.
Kirlenme ihtimalinin bulunduğu durumlarda ilgililer kirlenmeyi önlemekle; kirlenmenin meydana geldiği hallerde kirleten, kirlenmeyi durdurmak, kirlenmenin etkilerini gidermek veya azaltmak için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdürler.
Ek Madde 2 – (Ek: 26/4/2006 – 5491/23 md.)
Faaliyetleri sonucu çevre kirliliğine neden olacak veya çevreye zarar verecek kurum, kuruluş ve işletmeler
• Çevre yönetim birimi kurmak,
• Çevre görevlisi istihdam etmek
• Bakanlıkça yetkilendirilmiş kurum ve kuruluşlardan bu amaçla hizmet satın almakla yükümlüdürler.
Hukuki Yaptırım ve Para Cezaları
Fabrika kapasiteleri ne olursa olsun firmaların su, hava, gürültü, endüstriyel kirlilik gibi daha birçok kirlenmeye sebep oldukları takdirde karşılaşabilecekleri maddi cezalar 328 bin 819 TL yi kadar bulabilmektedir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü, 2022 yılında yaptığı çevre denetimleri sonucunda Türkiye genelinde 725 milyon 140 bin TL idari para cezası keserken, çevreyi kirlettiği tespit edilen 375 işletme içinde faaliyet durdurma cezası vermiştir.
Bu bilgilere ek olarak fabrikaların sadece ‘’çevre danışmanlık hizmeti’’ almaması durumunda uygulanacak cezalar tablodadır.
2872 Sayılı Kanunun 5491 Sayılı Yasa ile Değişik 20 İnci Maddesindeki Cezai işlemler: (ek 2.madde)
Çevre Yönetim Birimini Kurmayanlar ya da Bakanlıkça Yetkilendirilmiş Firmalardan Hizmet Almayanlar
Uygulanacak Ceza Miktarları: EK – I 33.806 TL – EK – II 54.783 TL
Kirletici Parametrelerinin Sınır Değerlere İndirgenmesi
Yukarıda belirtilen cezai yaptırımlara maruz kalmamak için kirletici parametrelerinin sınır değerlere indirgenmesi gerekmektedir. Bu hususta en uygun çözüm önerilerini çevre danışmanlık hizmetleri sunar.
Gerekli Çevre İzin, Çevre Lisans, Geçici Faaliyet Belgelerinin Alınması
Bu belgelerin alınması için fabrikalar gerekli mevzuatı ve Çevre İl Müdürlüklerinin işleyişini bilmedikleri için fazlasıyla iş gücü ve zaman kaybetmektedirler Danışmanlık hizmeti veren firmalar mevzuat ve işleyişe hakim oldukları için bu başvuru işlemlerini daha hızlı ve kolay hallederek fabrikaların mağduriyetini ortadan kaldırmaktadırlar.
Olası Denetimlere Hazır Bulunmak
Bakanlıkça fabrikalara düzenli olarak 3 ayda bir ek olarak da ani denetimler yapılır. Bu denetimlerde hazır bulunmak için danışmalık firmasının yönlendirmelerine uyarak çözüm önerilerini uygulamak yeterli olacaktır.
Ekonomik Karlılık
Çevre danışmanlık hizmeti veren firmalar ile çalışan fabrikalar para cezalarına muhatap olmayarak büyük bir ekonomik karlılık sağlarlar.
Danışman Firma Yükümlülükleri;
Çevre görevlisi ve Çevre Danışmanlık firmaları yükümlülükleri
Tesis veya faaliyet bünyesinde;
• Çevre yönetimi faaliyetlerini mevzuata uygun bir şekilde yürütmek ve koordine etmekle,
• Yürütülen çalışmaları düzenli aralıklarla izleyerek ilgili mevzuatta belirtilen yükümlülüklerin yerine
getirilip getirilmediğini tespit etmekle,
• Yılda bir defadan az olmamak üzere ilgili mevzuat hükümlerine göre iç tetkik gerçekleştirmek ve iç tetkik sonucunda bir rapor hazırlamakla, bu raporu tesis veya faaliyet sahibine/sorumlusuna sunmak ve tesis veya faaliyet bünyesinde muhafaza edilmesini sağlamakla,
• Uygunsuzluk tespit edildiğinde tesis veya faaliyetin sahibine/sorumlusuna uygunsuzluğun giderilmesi için önerilerde bulunmak ve uygunsuzluğun giderilip giderilmediğinin takibini yapmakla,
• Çalışanlara çevresel konularda bilgilendirici eğitim çalışmaları yapmak ve özendirici faaliyetler düzenlemekle,
• Tesis veya faaliyetin çevresel konularda alması gerekli izin, lisans ve belgeleri alma, güncelleme ve/veya yenileme çalışmalarını yürütmekle,
• İstenecek bilgi ve belgeleri belirtilen formatta; zamanında ve eksiksiz olarak iletmekle,
• Bakanlık veya il çevre ve orman müdürlüklerince yapılacak denetimler sırasında;
• Tesis veya faaliyette hazır bulunmakla,
• İstenen bilgi ve belgeleri sağlamakla,
• Öğrendikleri ticari sır mahiyetindeki bilgileri saklı tutmakla yükümlüdür.
Çevre danışmanlık firmaları;
Belirtilen yükümlülüklere ek olarak; İlgili çevre görevlisinin, hizmet verdiği tesis ve faaliyetlerden;
• Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliğin Ek-1 listesinde yer alanlar için ayda en az iki,
• Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliğin Ek-2 listesinde yer alanlar için ayda en az bir tam gün çalışmasını sağlamakla yükümlüdür.